những cánh chim non xoay tròn trong gió: Tôi đi học

Hôm nay là ngày trở lại trường học. Tuy nhiên không phải cái ngày trọng đại khi kỳ nghỉ hè của đứa trẻ cấp hai kết thúc, trở lại trường để xem tên mình trong bảng thông báo dài ngoằng dán đâu đó, để biết năm học tiếp theo sẽ ngồi ở lớp nào, bạn nào cũ, bạn nào mới và lẳng lặng mà hồi hộp chờ đợi giáo viên của từng bộ môn xuất hiện: Bà cô già khằn, ông béo khó tính hay một gương mặt giản dị hiền lành mà đứa học sinh nào trong trường cũng quý mến. Những định khiến thiên vị đó có lúc đúng có lúc sai lại có lúc tinh tế đến lạ lùng, là một cách giới thiệu những bài học đầu tiên về con người theo lối không chính thức nhất, biến thế giới ngầm của đám học sinh trở nên màu sắc hơn.

Rồi màu sắc cũng nhạt dần. Mọi thứ nhìn nhận bắt đầu đóng khung trong bộ não. Ngày trở lại trường thủa cấp ba trở thành việc chấp nhận quay lại với cuộc sống không thể khác hơn được. Nhưng đội ơn trời đâu đấy vẫn còn ít niềm vui. Có khi là vui ngây ngất, bởi người ta vẫn nói thời học sinh là vui nhất. Năm học mới không còn sự hồi hộp khi chuyển lớp, không lo lắng việc đổi chỗ, không câm lặng đóng tiền mua các loại logo, phù hiệu. Một lần, người ta in sai tên trường, và cả bọn học sinh đã được phen náo loạn. Gì thì gì, tên trường vẫn là một thứ đặc biệt, thậm chí thiêng liêng, không ai được động vào. Năm ấy, khi chiếc phù hiệu thêu với chỉ các màu đã thành truyền thống bị thay bằng loại in sẵn, đem về ủi nóng lên cho dính vào áo, nhiều đứa tiếc hùi hụi. Và con người to lớn mập mạp vẫn bị đồn thổi là nguyên nhân của nhiều nề nếp mới lạ trong trường lại nhận thêm vô số ánh mắt dè bỉu từ sau lưng. Này thì phù hiệu, này thì logo. Để đối đáp lại chính sách được cho là phô trương ấy, đứa thì dùng băng keo hai mặt dán hờ, đứa thì nhất quyết không dán, mặc áo khoác che kín ngực và tay, cốt làm sao cho giám thị không thấy là được. Cuộc tẩy chay bắt đầu. Dù không được bao lâu, nhưng mấy chuyện đó làm năm học khởi động trong không khí náo nhiệt. Cái hừng hực ấy luôn có ở ngôi trường trẻ với đầy người trẻ. Chúng tôi tạo ra bản sắc của chính mình chứ không thừa kế bất kì danh xưng nào, sống với cái mình tạo nên thật hạnh phúc. Nhưng rồi không biết nó sẽ già đến mức nào, cũ kĩ như chính cái nơi tôi đứng hôm nay hay sao?

Hôm nay tôi trở lại trường đại học. Ngôi trường già cằn trông tội nghiệp xiết bao. Những gốc cây cụt nhánh đâm thẳng lên bầu trời xám xịt đã rách lủng thủng nhiều mảng trắng. Từng khoảnh sân như con vật kì dị ngoác mỏ nằm cô độc. Nó đã quá già đến nỗi bất kì sự việc nào xảy ra, chỉ ngày một ngày hai, lập tức tan vào trong quá khứ vô tận, như cái dạ dày nuốt chửng mọi thứ. Rồi nó cũng sẽ nuốt chửng tôi, như bao nhiêu người khác. Ánh sáng hắt ra hành lang từ nhiều phía, soi rõ rồi lại bôi nhòe từng đường nét của chân dung. Người ta nhận ra nhau không phải nhờ ánh mắt, đôi môi hay khuôn mặt mà bởi vóc dáng: quần jean áo thun, váy xòe, giày cao gót, ba lô hay túi xách. Từ mờ mịt, nhân hình hiện ra, nổi lên gò má, sóng mũi rồi chìm vào tăm tối của ánh mắt, tắt khuất đi. Phải chăng đó là kết cục vĩ đại của tạo hóa, đến từ bóng tối rồi trở về với bóng tối? Hay chỉ vì đại học dạy tôi nghĩ ngợi nhiều hơn trường học?

Vô số đôi cánh cửa cao khép kín và khóa chặt, tôi thấy rõ ở đây người ta không nghỉ hè, tuy sau trận bão đầu mùa chưa thấy những hư hại được sửa sang. Có lẽ cái hố đen thời gian còn sâu hơn cơn bão nhiều. Băng rôn, áp phích, hình ảnh được trưng kĩ càng. Bàn ghế ngổn ngang trong sảnh trang trọng. Khoảng tường cao chỉ còn lại ánh sáng đứng lui vào yên tĩnh. Đỏ và vàng, xanh lá và xanh dương thắm bật trong khung cảnh quá phần ảm đạm bởi tiết trời giữa mùa mưa. Có một thứ gì đó ở đây muốn vượt lên, nhưng rồi lại hụt hơi khuỵa xuống. Một vẻ dở dang và hơi chút hoang tàn khiến bất cứ ai nhìn thấy cũng xốn xao. Đám lá chuối ngược sáng tối sầm mặt mũi, khi tôi nhìn thấy, hằn học in lên nền trời cái dáng lưa tưa rách rưới. Kèo cột vuông góc lạ thường hóa thành hàng dài thập giá lớn tướng chạy dọc bên ngoài hội trường, cứ cách một quãng lại dựng lên lêu khuê. Một nữ tư vận áo xám thấp thoáng xuất hiện rồi biến mất ngay. Tôi cứ ngỡ mình mơ hoặc giả nơi này có một nhà thờ ẩn giấu. Nhưng chắc có lẽ vì gần đây tôi đọc quá nhiều tiểu thuyết Anh, cộng với sự mệt mỏi hằn lâu làm tâm trí không tỉnh táo. Tất cả những người đó tôi đều quen mặt cả rồi. Tôi không phải là một người có đạo, nên cũng chẳng quan trọng làm gì.

Một lần tôi theo người bạn vào nhà thờ, bởi bạn tôi có đạo, cần đi lễ, còn tôi không biết đi đâu cho hết quãng thời gian ấy. Gần như là tôi bị kẹt. Nhưng so với những gì xảy ra về sau, tôi mới hiểu rằng được nhìn thấy chung quanh có nhiều người thanh thản và hạnh phúc còn tốt hơn những thân người đông cứng rũ rượi chán nản. Quanh đi quẩn lại tôi vẫn chỉ đang nói về chuyện bị đóng khung: suy nghĩ, cảm xúc, hành động, kí ức hay chính tuổi thơ. Nếu những vết mực đỏ và đen ngoằn nghoèo có thể lấp đầy một lối sống tư sản, hưởng thụ, trụy lạc thì nó phải chăng cũng tạo ra vẻ thời thượng cùng địa vị xã hội mãi mãi? Tuổi thơ của tôi lèn chặt tiếng cười vỡ òa trong ván bài đen đỏ có tướng, sĩ, tượng, xe, pháo, mã, tốt. Từ sáng tới đêm, thâu đêm suốt sáng... Cuộc đời là canh bạc lớn, ăn được thua đền. Bên cỗ bài con, đứa trẻ bắt đầu học hỏi về nhân sinh vượt quá sức thấu hiểu của nó. Hai sắc màu hóa ra vạn trạng: tướng đen, pháo đỏ, sĩ điều, tượng thâm... Tôi mang theo dấu đỏ hình bông hoa lặng lẽ bên dưới lô Hán tự loằng ngoằng của cây tam cúc vào đời, chua chát nhìn vô số con dấu tròn trịa đỏ chót đóng chặt tháng ngày vào cái xã hội đầy mưu toan của quyền lực, sức ảnh hưởng và sự sợ hãi. Vẫn là màu đỏ uy quyền, của máu, của lửa, của phù sa, của khăn cưới, của trầu cau, của chiếu hoa cạp điều. Như hôm nay, dù mọi thứ có bạc phơ, màu đỏ vẫn gan góc lì lợm từng mảng. Có đứng góc nào, nhìn về hướng nào, khi nhắm mắt lại, vẫn còn âm hưởng. Cuộc đời là canh bạc.

Hôm nay tôi đi học.

những cánh chim non xoay tròn trong gió

Thứ Tư, 12 tháng 8, 2015

Tôi đi học

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét