Thứ Ba, 17 tháng 3, 2015

Sự ngược ngạo thời đại

Xã hội học diễn giải về tiểu văn hoá: Các nhóm, các cộng đồng của mỗi xã hội đều xây dựng những khuôn mẫu hành vi, các quan điểm, các giá trị đặc trưng của mình. Thông thường chúng phù hợp với các chuẩn mực, giá trị chung của xã hội. Khi tập hợp các giá trị của các chuẩn mực, khuôn mẫu hành động của nhóm khác biệt với các chuẩn mực chung, nhưng không đối lập với chúng thì trong các nhóm xã hội đó đã có một nền tiểu văn hoá.

Từ nhỏ, tôi đã từng nghe về tách cà phê rắc bột vàng của nhà ông Trần Trọng Kim, thứ mà đối với vài người ngay thời điểm này vượt ra ngoài trí tưởng tượng. Rồi tôi lại từng nghe chuyện đói khát, chuyện nghèo túng và trải qua nó. Chuyện gia đình ông cán bộ đi ra chợ mua vài kí thịt bò rồi vừa về hưu được vài năm ông ta tai biến mà chết. Đủ thứ loại chuyện trên đời trôi qua, trôi qua. 

Tôi chưa bao giờ nghĩ một cách đơn giản rằng 'phú quý sinh lễ nghĩa'. Thứ đối đãi giả dối ấy theo đúng nghĩa của nó không phải 'lễ nghĩa'. Thậm chí, cái hình thức của đời sống thực sự ra chẳng liên quan gì mấy đến tiền tài. Trong cái mớ hỗn độn này chỉ có cách sống mới sinh đẻ ra mọi thứ. Về lí thuyết, ai chứng minh được? Sẽ là đi ngược lại sự rao giảng.

Trong cơ chế của ảnh hưởng văn hóa đối với đời sống xã hội, điều đặc biệt quan trọng là: văn hóa xác lập các hệ thống giá trị và những tiêu chuẩn quyết định giá trị.

Trong lối sống của mình, con người luôn luôn muốn sống và sáng tạo theo những quy luật của cái đẹp. Cần phải nhấn mạnh tính chất căn bản của xu hướng ấy; bởi vì một số người đôi khi không đánh giá nó đầy đủ. Đối với họ, các quy luật kinh tế thể hiện rõ hơn nhiều so với những quy luật của mĩ học. Nhưng điều đó hoàn toàn không có nghĩa là vai trò của những quy luật mĩ học trong đời sống của cá nhân và xã hội bị giảm bớt. Cùng với các quy luật khác, các quy luật mỹ học là cơ sở của đời sống con người. 

Câu chuyện được truyền miệng: Mùa sen đến, bà chủ gọi người gánh bông đến đầy phòng khách. Số lá sen đi kèm đem lót ở nơi cho trẻ con trong nhà chơi đùa. Bông cắm bình thì không cần nhiều, một phần để ướp trà, một phần để đem cúng.

Có nhà nông thích tự trồng lấy hoa lá. Trong mỗi chậu là hạt giống của một loài. Đợi đến đúng mùa đem ra ngắm nghía chứ không đem ra chợ bán. Sự yêu chuộng thiên nhiên bản địa khiến con người có phong thái thanh cao đặc biệt dù nghèo hay giàu. 

Ikkyu đặt tên cho một tập thơ của mình là Kioun, và tên đó trở thành bút danh của ông. Trong tập thơ này, và cả trong những tập sau đó của ông, có những câu thơ không có trong thơ Nhật Bản thời trung đại, nhất lại là trong thơ Thiền, bởi vì chúng quá mới lạ và có những chi tiết riêng tư, tình ái đến mức làm người đọc phải bối rối. Ikkyu không quan tâm đến giới luật và những điều cấm đoán của Thiền đạo: ăn cá, uống rượu, gặp gỡ với phụ nữ. Vì tự do, ông đi ngược lại những luật lệ của nhà chùa. Có thể, vào cái thời tao loạn đó, khi cái đạo người bị hư nát, nhà thơ muốn khôi phục lại sự tồn tại đích thực của con người cái cuộc sống thực sự tự nhiên, củng cố tinh thần của mọi người.

Mọi thứ quá phức tạp để tội có thể tự giải đáp cho mình. Nhưng mỗi khi tôi gặp ai, sự tiếp xúc giống như chiếc ăng ten bắt sóng. Quá trình sau đó sẽ tự khởi động, tôi không sắp xếp những người tôi gặp theo tuổi, theo giới tính mà theo cách họ sống, nhìn nhận cuộc sống.

Sách vở nói những điều như thế, như thế, nhưng kiểm nghiệm từng điều một qua đời thực bằng trăm ngàn lần suy ngẫm đơn thuần. 

Sự che giấu, ẩn nấp là thứ tôi chưa thấy sách nào ghi vào cả. Nhiều người, cái vẻ ngoài và cách họ sống khác biệt nhau. Thật ra, những người đó đâu có thuộc về thứ họ đang cố gắng bám lấy. Nhìn ra chân tướng cũng giống như đọc được tương lai, trong cái sự thú vị đem so sánh với nhau.







Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét